Advies aan kabinet: Minimumtarief voor zzp’ers lost niks op

Meer dan 350 deskundigen spraken Borstlap en zijn commissieleden over de knelpunten op de arbeidsmarkt. Na een jaar onderzoek en een tussenrapportage komen ze vandaag met hun eindoordeel. De conclusie: het verschil tussen vaste en flexibele krachten moet kleiner. Die laatsten moeten zich beter kunnen indekken als ze werkloos of langdurig ziek worden. En, niet onbelangrijk, werkgevers hebben lagere lasten en flexibele vaste krachten nodig.

Moet Koolmees’ wetsvoorstel dan maar van tafel?

Het wetsvoorstel van minister Koolmees voor het minimumtarief past daar niet helemaal bij, laten de commissieleden blijken in hun rapport. De minister van sociale zaken wil dat karig verdienende zelfstandigen vanaf volgend jaar minimaal 16 euro per uur opstrijken. Dat is belangrijk zodat zijn hun hoofd boven water kunnen houden, vindt hij. Maar, zegt de commissie, zo’n minimumtarief zal leiden tot enorme administratieve lasten. Elk uur moet worden bijgehouden. En het is nog maar de vraag of het het gewenste effect heeft.

Moet Koolmees’ wetsvoorstel dan maar van tafel? “Ik vind niet dat het mij toekomt om daar iets over te zeggen”, zegt Borstlap.

Wel ziet hij dat zolang zzp’ers (een miljoen in totaal) kunnen profiteren van fiscale voordelen, het ondernemerschap blijft lonken. Alleen al de veelbesproken zelfstandigenaftrek levert zelfstandigen dit jaar ruim 7000 euro op. Daar komt bij dat een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor hen niet verplicht is. Net als het opbouwen van een aanvullend pensioen. De zzp’er die dat ook nalaat te doen en fiscale voordelen geniet, houdt netto meer over. Tegelijkertijd dragen ze ook minder belasting af voor sociale voorzieningen als de AOW.

De commissie streeft naar een arbeidsmarkt waarin werkenden kiezen voor een contractvorm vanwege de aard van het werk, niet vanwege de financiële voordelen. Hoe dat te bereiken? Borstlap noemt de veel besproken verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Premie betalen wordt daarmee verplicht. Dat uurtarief gaat dan vanzelf wel omhoog. Flexibele krachten moeten duurder worden, adviseert de commissie ook. En ze moeten onder dezelfde arbeidsvoorwaarden werken als vast personeel. Fiscale prikkels voor zzp’ers, denk aan de zelfstandigenaftrek, worden daarnaast afgebouwd, veel sneller dan het kabinet van plan is.

Introduceer een persoonlijk ontwikkelbudget en een loopbaanwinkel

Een ander belangrijk advies: introduceer een persoonlijk ontwikkelbudget en een loopbaanwinkel om mensen aan het werk te helpen en te houden. Zie het ontwikkelbudget als een potje geld dat iedere Nederlander bij zijn geboorte meekrijgt. Een mbo-opleiding of een universitaire studie doen als tiener? Het wordt hieruit betaald. Maar ook de 40-jarige stukadoor die zich vanwege toenemende rugklachten wil laten omscholen, kan eruit putten. Door de jaren heen wordt het leergeld aangevuld door de werkgever en de transitievergoeding bij ontslag. Wie er met al die opleidingskeuzes en de zoektocht niet uitkomt, kan terecht bij de loopbaanwinkel.

Borstlap hoopt dat dit plan ook de bijna een miljoen Nederlanders die nu aan de kant staan, aan het werk helpt. Allemaal mensen die al jaren in de bijstand zitten, arbeidsongeschikt zijn verklaard of om een andere reden niet meer werken. “Mensen die dolgraag willen werken, maar wel individueel begeleid moeten worden.”

De Commissievoorzitter noemt het essentieel om deze groep mensen weer op weg te helpen. “Waarom denk je dat er zoveel wordt gevlucht in politiek en maatschappelijk extremisme? Als mensen thuis zitten en niet aan de slag kunnen, zullen ze zeggen: ‘Ik heb geen boodschap aan u. Want u heeft ook geen boodschap aan mij.’”