Rutte IV, de arbeidsmarkt en het zzp-beleid. Dit zijn de plannen.

 
Hieronder vatten we samen welke passages  betrekking hebben op werkgevers, opdrachtgevers van zelfstandigen, dienstverleners in de wereld van arbeid en flex en zelfstandig professionals. De letterlijke teksten staan cursief.

Doelstelling

Het nieuwe kabinet zet in op “het verbeteren van de bestaanszekerheid via het aanpakken van onevenwichtigheden op de arbeidsmarkt en het tegengaan van armoede en schulden”.

In de inleiding van het hoofdstuk ‘Arbeidsmarkt en inkomen’ staat:

Werkgevers, en ondernemers houden ons land vitaal en zijn cruciaal voor onze welvaart. Mede dankzij ieders flexibiliteit en de steunpakketten is de werkloosheid laag. Tegelijkertijd zien we dat de kloof op de arbeidsmarkt is toegenomen en stelt het Sociaal Cultureel Planbureau dat 28% van de Nederlandse bevolking (financieel) kwetsbaar is. Daarnaast verandert de aard van ons werk door digitalisering, robotisering en globalisering. Dit maakt de toekomst onvoorspelbaar, maar biedt tegelijkertijd ook kansen. We willen daarom een aantal grote hervormingen in de arbeidsmarkt doorvoeren, die de bestaanszekerheid van lage- en midden inkomens versterken en de lasten verlagen. Zodat werken loont, werkgeverschap en ondernemerschap aantrekkelijk blijft, ons welzijn stijgt en personeelstekorten in vitale sectoren opgevangen kunnen worden. Deze tekorten maken het ook voor de overheid een uitdaging om ambities in dit coalitie akkoord waar te maken. Ook pakken we armoede en schulden verder aan.

Het eindrapport van de commissie Regulering van Werk (commissie-Borstlap) en het hoofdstuk “Arbeidsmarkt, inkomensverdeling en gelijke kansen” uit het SER MLT-advies vormen de leidraad voor hoe de inrichting van de arbeidsmarkt van de toekomst er uit komt te zien. 

Veel plannen nog vaag

De plannen van het nieuwe kabinet zijn vaak nog erg algemeen. Volgens informateur Johan Remkes is het een bewuste keuze om een aantal zaken op te laten rond onder andere de arbeidsmarkt. Die plannen ‘vragen om nog nadere invulling’ en dat is aan de nieuwe bewindslieden. Remkes: “Zij zullen daarover ook apart overleg voeren met de kamer. Dat is ook het moment om goed te kijken naar de uitvoerbaarheid van plannen.”

Omdat de plannen nog verder uitgewerkt moeten worden, is het des te belangrijker wie straks op de post van Sociale Zaken komt.

Regulering zzp (Wet DBA)

Het kabinet belooft helderheid voor zelfstandigen. “Echte zelfstandigen worden ondersteund en ondernemerschap wordt gestimuleerd.” Concreet wordt die wens niet.

Over het dossier van de vervanging van de Wet DBA lezen we:

De verdere ontwikkeling van een webmodule kan bijdragen aan het vooraf verkrijgen van zekerheid voor zzp-ers over de aard van de arbeidsrelatie. Schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan door betere publiekrechtelijke handhaving in het geval van het vermoeden van werknemerschap.

Het is wat puzzelen wat hier nu precies staat. De term ‘vermoeden van werknemerschap’, dat is op zich nu de insteek van handhaving. Is er nu aanleiding voor nieuwe criteria? Zo staat in het  advies van de SER om vooral te handhaven bij zzp’ers met uurtarieven minder dan 30-35 euro, maar daar lezen we niets over terug.

Maar mogelijk is vader de wens van de gedachte hier en ziet het kabinet niets in een verandering van de criteria en zet het vooral in op ‘betere’ handhaving van de huidige regels.

Arbeidsongeschiktheidsverzekering

Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen, die zo wordt vormgegeven dat oneerlijke concurrentie en te grote inkomensrisico’s voor individuen worden voorkomen. Hiermee houden we rekening met de randvoorwaarden uit het pensioenakkoord.

In een eerder plan van de Stichting van de Arbeid -een uitwerking was van dat pensioenakkoord- was sprake van een verplichting voor zzp’ers. Dat is zoals verwacht uitgebreid naar alle zelfstandigen.

Belastingen & zzp

De zelfstandigenaftrek wordt vanaf 2023 met stappen van 650 euro teruggebracht tot 1200 euro in 2030. Zelfstandigen worden gedurende de kabinetsperiode gecompenseerd via de verhoging van de arbeidskorting.

Een versnelling dus van de afbouw van de zelfstandigenaftrek, zoals verwacht. Wel compensatie via een verhoging van de arbeidskorting, die iedereen onder een bepaald inkomen krijgt. Het versterken van de inkomenspositie van lagere en middeninkomens via die arbeidskorting gaat dus wel aan de ‘IB-ondernemers’ (zelfstandigen zonder BV) voorbij.

Minder flex

We verkleinen de verschillen tussen vast en flex. Te veel mensen in Nederland zijn afhankelijk van tijdelijke contracten. Dit zorgt voor onzekerheid. In lijn met het SER MLT-advies worden oproep-, uitzend- en tijdelijke arbeidscontracten beter gereguleerd. 

In de onlangs afgesloten uitzend-CAO is overigens al afgesproken om het SER-advies te volgen.

Deeltijd WW voor interne wendbaarheid

Om de interne flexibiliteit en wendbaarheid van bedrijven te vergroten wordt in overleg met de sociale partners een budgettair neutrale deeltijd-WW uitgewerkt, met oog voor uitvoerbaarheid en betaalbaarheid.

Dit is in lijn met het advies van de Commissie Borstlap en onderdeel van het SER-advies. Alleen wil het kabinet, anders dan de SER, niet de rekening betalen.

Overige punten

• We voeren een minimumuurloon in op basis van de 36-urige werkweek (initiatiefwetsvoorstel Gijs van Dijk (PvdA) en Senna Maatoug (GroenLinks), (Kamerstuk 35335)). We verhogen het minimumloon stapsgewijs met 7,5% en houden de koppeling met de uitkeringen (behoudens de AOW) in stand om het bestaansminimum te verstevigen. We komen ouderen tegemoet via een hogere ouderen korting
• In totaal investeren we €500 mln per jaar in het hervormen van de arbeidsmarkt, reïntegratie en het aanpakken van armoede en schulden. Ook trekken we €300 mln per jaar uit voor lastenverlichting van het mkb via loondoorbetaling bij ziekte.